'Neem mijn vrouw
niet mijn Leica'

Cor Jaring | 'Neem mijn vrouw, niet mijn Leica'

De gelauwerde fotograaf Willem Diepraam (71) kreeg aan het einde van de jaren tachtig met zijn collega Cor Jaring te maken. “Hij belde mij op een dag, dat deden wel meer collega’s”, zegt Diepraam, die destijds ook als fotoverzamelaar bekendheid genoot. “Of ik misschien wist hoe hij de eventuele verkoop van zijn werk aan moest pakken.” Van de provobeweging had Diepraam geen deel uitgemaakt. “Ik vond het slap gedoe om rond een beeldje te gaan dansen.” Hij kende Jaring slechts van naam. Niettemin besloot hij zijn vakgenoot in diens atelier op te zoeken om hem van advies te dienen. De wijn vloeide rijkelijk, die middag, in het atelier aan de Pieter Vlamingstraat. “Ik had meteen een enorme zwak voor Cor”, zegt Diepraam. “Ten eerste omdat hij ontzettend leek op mijn vader, ten tweede omdat hij totaal niet pretentieus was, in tegenstelling tot veel vakgenoten.” Jaring keek enorm op naar Diepraam, die ook in kunstkringen aanzien genoot. In het atelier bekeek hij verschillende series. De portretten van havenarbeiders maakten indruk op hem; hij besloot de reeks in zijn geheel te kopen. “Het zat in een doosje, formaat 24 x 30. Geen idee wat ik ervoor betaalde, Cor vond het in ieder geval een gigantisch bedrag.” Naar de havenfoto’s kijkt Diepraam nog regelmatig, net als naar enkele foto’s uit de provotijd. “Ik ben in mijn eigen werk altijd gespitst geweest op die ene goede foto.” Volgens Diepraam heeft Jaring “een stuk of dertig of misschien wel meer” van dat soort sublieme beelden gemaakt.

Om hem financieel vooruit te helpen ondernam Diepraam pogingen Jarings werk te introduceren in kringen van kunstkenners. Dat lukte niet goed, mede doordat fotografie op dat moment voornamelijk als autonome kunstvorm aanzien genoot. Het werk van Jaring werd als ‘documentair’ bestempeld en was daarom nauwelijks te verkopen. Daardoor, zegt Diepraam, heeft Jarings werk “onvoldoende erkenning” gekregen, terwijl het toch “een plekje” verdient in de “Nederlandse fotografiegeschiedenis”. Aan de andere kant deed Jaring zelf ook niet erg zijn best zijn oeuvre zorgvuldig te beheren en te presenteren. “Ik heb het idee dat het hem in wezen niet zoveel kon schelen. Hij had geld nodig om lekker te kunnen leven; de rest was bijzaak voor hem.”

Fotograaf Sander Troelstra (1976) kreeg in 2011 een bijzonder verzoek. Collega Koos Breukel vroeg hem voor een van zijn projecten, waarbij een jonge fotograaf plaatjes schiet met het toestel van een gearriveerde collega. Het leek Breukel een goed idee als Troelstra, die net als ik in de rauwe jaren tachtig en negentig opgroeide in Lelystad, de camera van Jaring zou vragen. Troelstra: “Die is ook van de straat, moet Koos hebben gedacht.” Hij belde Jaring op, die argwanend reageerde. Toen ze daarop kennismaakten in het atelier zei Jaring: “Je mag mijn vrouw wel hebben, maar niet mijn Leica.” In plaats daarvan gaf hij Troelstra een veredelde wegwerpcamera mee, waar hij naar eigen zeggen ook wel eens mee had gewerkt.

Met de goedkope camera reisde Troelstra naar Glasgow, waar hij een serie foto’s maakte. Eenmaal thuis hing Jaring aan de lijn: “Ik wil mijn camera terug.” Toen Jaring de Glasgow-foto’s bekeek was hij onder de indruk. Steeds vaker moest Troelstra langskomen, waarop een onduidelijk soort vriendschap ontstond. Jaring was 75, zijn gezondheid ging hard achteruit. “Hij vloekte en tierde om zijn gebreken.” Werken ging nauwelijks nog. “Hij zat voornamelijk in zijn stoel sterke verhalen te vertellen, een beetje de meester uit te hangen.” Soms gaf hij Troelstra een onsje kaas mee, dat Willy op de markt had gekocht, of een bosje bloemen voor zijn vriendin. Troelstra besloot de fotograaf in zijn nadagen te fotograferen. Aanvankelijk wilde Jaring er niet van weten. “Flikker toch op met die camera”, riep hij uit. Maar Troelstra, die ook in het huis aan de Middenweg over de vloer kwam en daar soms ook klusjes uitvoerde, hield vast aan zijn plan, waarop Jaring mokkend akkoord ging. Toen Jaring zelf niet meer kon rijden, fungeerde Troelstra als chauffeur. Hij bracht hem naar het atelier en terug, naar het ziekenhuis en soms naar het café. Jaring werd een wandelend geraamte. Hij weigerde voedsel, had afscheid genomen van zijn atelier en lag, eerst op de bank en later in een ziekenhuisbed, in de huiskamer televisie te kijken. Twee dagen voor Jarings dood – hij stierf op 17 november 2013 – werd Troelstra gebeld door zoon Jeroen. “Ik moest afscheid komen nemen.” Troelstra ging naast het ziekenhuisbed zitten en pakte Jarings magere hand. “Wat zit je hier nou?”, mompelde Jaring na een tijdje. “Te wachten tot ik sterf of zo?”

Door: 'Joris van Casteren 

Foto: Expositie Huis Marseille